Trek to Kaladgad and Bhairavgad - दोन भैरोबा...सफर कलाडगड आणि भैरवगडची....
"ट्रेक! हं....अरे हरिश्चंद्रगड केलाय मी हरिश्चंद्रगड!!!". अस सांगणारे अबालवृद्ध आजकाल अनेकजण भेटतात. जसे फॅशनष्चे ट्रेंडस असतात, तसा हरिश्चंद्रगड हा गेल्या काही वर्षांपासून 'इन ट्रेंड' आहे. आठवड्याच्या शेवटी तर जत्रा असते गडावर ज्यात 'फक्त ट्रेकर्सच नसतात'. हा गड इतका कॉमन झाला आहे की, अगदी नवीन मंडळींनाही गाईड किंवा एखांदा अनुभवी ऑर्गनायझिंग ग्रुप लागत नाही.
आम्हीही तो खूप वेळा केला आहे पण निरनिराळ्या वाटा अनुभवण्यासाठी....कधी टोलरखिंडीतून, कधी जुन्नर दरवाजा, कधी पाचनईतून तर कधी नळीच्या वाटेने तरीही वर पोहोचल्यावर पाहिलेली 'गडावरची हि वर्दळ चांगली कि वाईट?' या प्रश्नाच उत्तर मला अजूनही स्वतःला देता आल नाहीय.
असो! याच हरिश्चंद्राच्या वालयात दुर्लक्षित झालेले आणि तरीही स्वतःच अस्तित्व वेगळ बाळगणारे दोन गड आम्ही काल केले...'कालाडगड आणि भैरवगड', पैकी कालाडगड हा ट्रेकिंगच्या कठीण श्रेणीत मोडणारा असून कोळथ्याचा भैरव हा सोपा आहे.
कलाडगड -
एका दिवसात दोन गड करायचे असल्याने आम्ही आदल्या दिवशी रात्री ११ वाजता निघालो. डोंबिवलीतून निघताना ओझ वाटणार स्वेट शर्ट/झिप्पर आम्हाला नगर जिल्ह्यात प्रवेश केल्यापासूनच पाण्यापेक्षाही जीवन वाटू लागल होत. कसारा-घोटी-राजूर मार्गावरून आम्ही जेव्हा भंडारदरा फाट्यावर पोहचलो तेव्हा रात्रीचे (किंवा पहाटेचे) २.३० वाजले होते. पुढचा 'पाचनाई' गावासाठी रस्ता माहित नसल्यामुळे शोधायचा किंवा विचारायचा होता पण इतक्या रात्री कोणाच दार ठोठवणार म्हणून न घेतलेली रात्रीची झोप घेण्याच आम्ही ठरवल. एका हॉटेलच्या पॅसेजमध्ये अंथरून टाकून आम्ही देह ठेवला. बाहेरच तापमान किती होत माहित नाही पण शेकोटीची निंतांत गरज वाटली आणि आठवल की, नेहमी बरोबर असणार माझं आवडत झिप्पो लायटर गोव्याच्या एयरपोर्ट सिक्युरिटी चेक मध्ये काढून घेतल गेल होत. मग काय पुन्हा पडलो आम्ही कुडकुडत. २.३० तास आमचे डोळे बंद होते पण त्यातला फक्त अर्धा तसाच आम्हाला खरी झोप मिळाली असेल बाकी २ तास, 'एवढया जाड ब्लॅंकेटमध्ये हवा येतेय तरी कुठून' याचा विचार करण्यात गेले होते.
इथे कुडकुडण्यापेक्षा थोड पुढे जाऊन रस्ता विचारू अस ठरवून आम्ही निघालो. थोडच पुढे गेल्यावर, एका अंगणात काही लोक शेकोटी घेताना दिसले आणि आम्ही त्यांना विचारून ऊब घेत बसलो. बाजूलाच थोड्या अंतरावर त्या घरातील गृहिणी चुलीवर स्वयंपाक करत होत्या. आम्ही रस्ताबद्दल माहिती गोळा करत होतो तेव्हा एका गृहस्थाने न मागताच चहा आणून दिला आणि तो कोरा असल्याबद्दल दिलगिरी व्यक्त केली. तिथून निघता-निघता सचिनच्या 'रोज एवढ्या सकाळी शेतावर कामला जाता का?' या प्रश्नाचं उत्तर 'नाही, आज घरी दहावं आहे म्हणून!' अस मिळाल. 'कोऱ्या चहाच कारण आणि खरी माणुसकी' दोन्ही मिळाल्यावर आम्ही आभार मानून तिथुन आमच्या मार्गाला लागलो.
'राजूर गावातील HP पेट्रोलपंपाजवळून एक रस्ता उजवीकडे पाचनईसाठी जातो. 'पाचनई' हे हरिश्चंद्राच्या पायथ्याच गाव, जवळजवळ २५-३० किमी होत राजूरपासून. रस्ता अनोळखी असल्यामुळे भेटलेल्या बहुतेक सगळ्यांना विचारून तो कन्फर्म करत होतो आम्ही. पाचनईपासून उजव्या बाजूच्या रस्त्याने 'पेठेवाडी' हे कलाडगडाचे पायथ्याचे गाव ७-८ किमी वर आहे पण गडावर जायची पायवाट या रस्ताच्या अर्ध्यावरच एका 'गोलाकार सिमेंटच्या हटच्या' उजव्या बाजूने जाते.
पाचनाईपासून इथपर्यंतचा प्रवास 'कधी काळी इथे डांबरी रस्ता होता का??' असा प्रश्न पाडणारा होता. डोंबिवलीतून निघाल्यापासून तब्बल ६-६.३० तासाची बाईकस्वारी संपवून, थोड काही पोटात टाकून, सकाळी ८.३० ला आम्ही आमचा ट्रेक सुरु केला.
दहा-एक मिनिट दाट झाडीतून चालल्यावर आम्ही एका उघड्या कातळासमोर उभे होतो. या कातलातच कोरलेल्या पायऱ्या होत्या पण त्याना शेंदूर फासून ठेवल्यामुळे १-२ मिनिट आम्ही गोंधळून वाट शोधु लागलो. वाट या शेंदुरीच्या वरूनच डावीकडे होती, तिने सुमारे अर्ध्या तासाची उभी चढण पार करून आम्ही एका कातळ भिंतीसमोर.
कातळात कोरलेल्या खोबण्यामध्ये जेमतेम पाय रोवत, हातांचा आधार घेत आणि नंतर समोर आलेला आडवा रॉक पॅच सांभाळून पार करत आम्ही पोहचलो एका चौकोनी जमिनीच्या खाली खोदलेल्या गुहेपाशी, भैरोबाची गुहा म्हणतात तिला. गुहेत शेंदूर फासलेला भैरोबा आणि बाहेर झिजलेले दोन सर्प शिल्प होते.
भैरोबाला हात जोडून, गुहेच्या डाव्या बाजूने अरुंद वाटेवरून चालत गेल्यावर दगडात खोदलेल्या आणि सध्या भंगलेल्या अवस्तेत असनाऱ्या टाक्या पाहून आम्ही पुढे निघालो.
गडाच्या त्याच टोकाला असलेली छोटीसी देवळी आणि तिसमोर ठेवलेले दोन गोल दगड त्या सुकलेल्या पिवळ्या गवतात उठून दिसत होते. हा होता 'वेताळाचा माळ'. या टोकावरून पाहिल्यावर समोर सह्याद्रीची बेलाग कडे डोळ्यांचे पारणे फेडत होते. परत थोड मागे येऊन, पाण्याच्या टाक्याकडून, सुकलेल गवत सांभाळून तुडवत आम्ही वर गडाच्या माथ्यावर पोहोचलो. इथे थोड दगडी बांधकाम दिसल जे बहुतेक गडावरील घराचं असाव. आता गडाच्या उजव्या बाजूला देखील तसेच रेखीव कडे लांबच लांब पसरलेले दिसत होते. हा सारा शिवसह्याद्रीचा पसारा डोळे भरून बघून आल्या वाटेने आम्ही गड उतरायला आम्ही सुरवात केली. वाटेत अजून एका ट्रेकरची भेट झाली व थोडया गप्पा झाल्या, मोबाईल नंबर एक्सचेंज झाले. पायथ्याला आम्ही जेव्हा पोहचलो तेव्हा १०.३० झाले होते. बाईक वर टांगा टाकून आम्ही आता निघालो भैरवगडच्या दिशेने.
कलाडगड आणि त्याच स्थान पाहता, हे एक महत्वाच टेहळणीच ठाण असाव अस वाटत. पुर्वेला हरिश्चंद्रगड-तारामतीची रेंज आणि पश्चिमेला आजोबा पर्वत, कात्राबाईचा डोंगर, कुमशेतचा कोंबडा असा रांगडा सह्याद्री या गडाने वेढलेला आहे. हे सगळ पाहणाऱ्या एखाद्या भटक्याला हे कातळ, हिरवगार खोर जणू मोत्यासारखे वाटतिल, निळ्याक्षार आकाशाच्या धाग्यात गुंफलेले.
भैरवगड -
भैरवगड करण्यासाठी आम्ही 'कोथळे' गाव गाठल. कालाडगडापासून भैरवगड गाठण्यासाठी आम्हाला १ तास लागला तो त्या हलाखीच्या रस्त्यामुळे. या गावातून एक सुंदर डोंगरांग दिसत होती, पण त्यातला नक्की भैरोबाचा डोंगर कोणता ह्या पेचात आम्ही होतो. गावातल्या एका मित्राने उभ्या जागेवरून आमची ओळख करून दिली त्या डोंगरांशी आणि वाटही दाखवली. डावीकडे कोळत्याचा डोंगर, मध्ये भैरोबा आणि उजवीकडे गाढवाचा डोंगर.
आम्ही ट्रेक सुरु केला तेव्हा ११.३० झाले होते. सुरवातीची २० मिनिट दाट वनराईतून उभी चढण करून आम्ही पहिल्या शिडीजवळ पोहोचलो. इथे काही चपला काढून ठेवलेल्या होत्या; भैरवगडावरील भैरोबा हे स्थानिकांचे दैवत असल्याने हि मंडळी अनवाणी वर गेली होती. या पहिल्या लहानश्या शिडीला १०-एक पायऱ्या असतील. पुढे दुसरी मोठी शिडी लागली. ४०-एक पायऱ्यांची हि शिडी थोडी डळमळीत झाली होती.
या शिडीच्या डाव्या बाजूला एक मोठी गुहा आहे. गुहेत भरलेल्या पाण्यामुळे आत अगदी थंड वातावरण तयार झाल होत. मी थोडा वेळ आत बसून या शांततेचा आणि गरव्याचा आनंद दुपारी १२ वाजता घेतला. दुसरी शिडी चढून थोड वर गेल्यावर एक आढवी छोटी शिडी पार करून आम्ही गडावर पोहोचलो. तिथे ३ फॅमिली आपल्या पूजेत मग्न होते मग आम्ही आमची पूजा आजूबाजूच्या परिसराची डोळे भरून आटपली. निघता निघता त्या भैरोबला हात जोडले. गडावरून पुन्हा गावात आलो तेव्हा १.३० वाजले होते.
या दोन्ही गडांवरून दिसणार आजूबाजूच सह्यरूप फक्त डोळ्यातच भरून घेता येऊ शकत. कोणताही लेटेस्ट कॅमेरा ते कॅप्चर करू शकत नाही या मतावर आम्ही दोघेही एकमत होऊन डोंबिवलीत पोहोचलो तेव्हा ६.३० वाजले होते.
टीप - कालाडगड हा अवघड असून, चांगला अनुभव असेल अश्या ट्रेक्केर्सनीच तो प्रयन्त करावा.
आम्हीही तो खूप वेळा केला आहे पण निरनिराळ्या वाटा अनुभवण्यासाठी....कधी टोलरखिंडीतून, कधी जुन्नर दरवाजा, कधी पाचनईतून तर कधी नळीच्या वाटेने तरीही वर पोहोचल्यावर पाहिलेली 'गडावरची हि वर्दळ चांगली कि वाईट?' या प्रश्नाच उत्तर मला अजूनही स्वतःला देता आल नाहीय.
असो! याच हरिश्चंद्राच्या वालयात दुर्लक्षित झालेले आणि तरीही स्वतःच अस्तित्व वेगळ बाळगणारे दोन गड आम्ही काल केले...'कालाडगड आणि भैरवगड', पैकी कालाडगड हा ट्रेकिंगच्या कठीण श्रेणीत मोडणारा असून कोळथ्याचा भैरव हा सोपा आहे.
कलाडगड -
एका दिवसात दोन गड करायचे असल्याने आम्ही आदल्या दिवशी रात्री ११ वाजता निघालो. डोंबिवलीतून निघताना ओझ वाटणार स्वेट शर्ट/झिप्पर आम्हाला नगर जिल्ह्यात प्रवेश केल्यापासूनच पाण्यापेक्षाही जीवन वाटू लागल होत. कसारा-घोटी-राजूर मार्गावरून आम्ही जेव्हा भंडारदरा फाट्यावर पोहचलो तेव्हा रात्रीचे (किंवा पहाटेचे) २.३० वाजले होते. पुढचा 'पाचनाई' गावासाठी रस्ता माहित नसल्यामुळे शोधायचा किंवा विचारायचा होता पण इतक्या रात्री कोणाच दार ठोठवणार म्हणून न घेतलेली रात्रीची झोप घेण्याच आम्ही ठरवल. एका हॉटेलच्या पॅसेजमध्ये अंथरून टाकून आम्ही देह ठेवला. बाहेरच तापमान किती होत माहित नाही पण शेकोटीची निंतांत गरज वाटली आणि आठवल की, नेहमी बरोबर असणार माझं आवडत झिप्पो लायटर गोव्याच्या एयरपोर्ट सिक्युरिटी चेक मध्ये काढून घेतल गेल होत. मग काय पुन्हा पडलो आम्ही कुडकुडत. २.३० तास आमचे डोळे बंद होते पण त्यातला फक्त अर्धा तसाच आम्हाला खरी झोप मिळाली असेल बाकी २ तास, 'एवढया जाड ब्लॅंकेटमध्ये हवा येतेय तरी कुठून' याचा विचार करण्यात गेले होते.
इथे कुडकुडण्यापेक्षा थोड पुढे जाऊन रस्ता विचारू अस ठरवून आम्ही निघालो. थोडच पुढे गेल्यावर, एका अंगणात काही लोक शेकोटी घेताना दिसले आणि आम्ही त्यांना विचारून ऊब घेत बसलो. बाजूलाच थोड्या अंतरावर त्या घरातील गृहिणी चुलीवर स्वयंपाक करत होत्या. आम्ही रस्ताबद्दल माहिती गोळा करत होतो तेव्हा एका गृहस्थाने न मागताच चहा आणून दिला आणि तो कोरा असल्याबद्दल दिलगिरी व्यक्त केली. तिथून निघता-निघता सचिनच्या 'रोज एवढ्या सकाळी शेतावर कामला जाता का?' या प्रश्नाचं उत्तर 'नाही, आज घरी दहावं आहे म्हणून!' अस मिळाल. 'कोऱ्या चहाच कारण आणि खरी माणुसकी' दोन्ही मिळाल्यावर आम्ही आभार मानून तिथुन आमच्या मार्गाला लागलो.
'राजूर गावातील HP पेट्रोलपंपाजवळून एक रस्ता उजवीकडे पाचनईसाठी जातो. 'पाचनई' हे हरिश्चंद्राच्या पायथ्याच गाव, जवळजवळ २५-३० किमी होत राजूरपासून. रस्ता अनोळखी असल्यामुळे भेटलेल्या बहुतेक सगळ्यांना विचारून तो कन्फर्म करत होतो आम्ही. पाचनईपासून उजव्या बाजूच्या रस्त्याने 'पेठेवाडी' हे कलाडगडाचे पायथ्याचे गाव ७-८ किमी वर आहे पण गडावर जायची पायवाट या रस्ताच्या अर्ध्यावरच एका 'गोलाकार सिमेंटच्या हटच्या' उजव्या बाजूने जाते.
पाचनाईपासून इथपर्यंतचा प्रवास 'कधी काळी इथे डांबरी रस्ता होता का??' असा प्रश्न पाडणारा होता. डोंबिवलीतून निघाल्यापासून तब्बल ६-६.३० तासाची बाईकस्वारी संपवून, थोड काही पोटात टाकून, सकाळी ८.३० ला आम्ही आमचा ट्रेक सुरु केला.
दहा-एक मिनिट दाट झाडीतून चालल्यावर आम्ही एका उघड्या कातळासमोर उभे होतो. या कातलातच कोरलेल्या पायऱ्या होत्या पण त्याना शेंदूर फासून ठेवल्यामुळे १-२ मिनिट आम्ही गोंधळून वाट शोधु लागलो. वाट या शेंदुरीच्या वरूनच डावीकडे होती, तिने सुमारे अर्ध्या तासाची उभी चढण पार करून आम्ही एका कातळ भिंतीसमोर.
कातळात कोरलेल्या खोबण्यामध्ये जेमतेम पाय रोवत, हातांचा आधार घेत आणि नंतर समोर आलेला आडवा रॉक पॅच सांभाळून पार करत आम्ही पोहचलो एका चौकोनी जमिनीच्या खाली खोदलेल्या गुहेपाशी, भैरोबाची गुहा म्हणतात तिला. गुहेत शेंदूर फासलेला भैरोबा आणि बाहेर झिजलेले दोन सर्प शिल्प होते.
भैरोबाला हात जोडून, गुहेच्या डाव्या बाजूने अरुंद वाटेवरून चालत गेल्यावर दगडात खोदलेल्या आणि सध्या भंगलेल्या अवस्तेत असनाऱ्या टाक्या पाहून आम्ही पुढे निघालो.
गडाच्या त्याच टोकाला असलेली छोटीसी देवळी आणि तिसमोर ठेवलेले दोन गोल दगड त्या सुकलेल्या पिवळ्या गवतात उठून दिसत होते. हा होता 'वेताळाचा माळ'. या टोकावरून पाहिल्यावर समोर सह्याद्रीची बेलाग कडे डोळ्यांचे पारणे फेडत होते. परत थोड मागे येऊन, पाण्याच्या टाक्याकडून, सुकलेल गवत सांभाळून तुडवत आम्ही वर गडाच्या माथ्यावर पोहोचलो. इथे थोड दगडी बांधकाम दिसल जे बहुतेक गडावरील घराचं असाव. आता गडाच्या उजव्या बाजूला देखील तसेच रेखीव कडे लांबच लांब पसरलेले दिसत होते. हा सारा शिवसह्याद्रीचा पसारा डोळे भरून बघून आल्या वाटेने आम्ही गड उतरायला आम्ही सुरवात केली. वाटेत अजून एका ट्रेकरची भेट झाली व थोडया गप्पा झाल्या, मोबाईल नंबर एक्सचेंज झाले. पायथ्याला आम्ही जेव्हा पोहचलो तेव्हा १०.३० झाले होते. बाईक वर टांगा टाकून आम्ही आता निघालो भैरवगडच्या दिशेने.
कलाडगड आणि त्याच स्थान पाहता, हे एक महत्वाच टेहळणीच ठाण असाव अस वाटत. पुर्वेला हरिश्चंद्रगड-तारामतीची रेंज आणि पश्चिमेला आजोबा पर्वत, कात्राबाईचा डोंगर, कुमशेतचा कोंबडा असा रांगडा सह्याद्री या गडाने वेढलेला आहे. हे सगळ पाहणाऱ्या एखाद्या भटक्याला हे कातळ, हिरवगार खोर जणू मोत्यासारखे वाटतिल, निळ्याक्षार आकाशाच्या धाग्यात गुंफलेले.
भैरवगड -
भैरवगड करण्यासाठी आम्ही 'कोथळे' गाव गाठल. कालाडगडापासून भैरवगड गाठण्यासाठी आम्हाला १ तास लागला तो त्या हलाखीच्या रस्त्यामुळे. या गावातून एक सुंदर डोंगरांग दिसत होती, पण त्यातला नक्की भैरोबाचा डोंगर कोणता ह्या पेचात आम्ही होतो. गावातल्या एका मित्राने उभ्या जागेवरून आमची ओळख करून दिली त्या डोंगरांशी आणि वाटही दाखवली. डावीकडे कोळत्याचा डोंगर, मध्ये भैरोबा आणि उजवीकडे गाढवाचा डोंगर.
आम्ही ट्रेक सुरु केला तेव्हा ११.३० झाले होते. सुरवातीची २० मिनिट दाट वनराईतून उभी चढण करून आम्ही पहिल्या शिडीजवळ पोहोचलो. इथे काही चपला काढून ठेवलेल्या होत्या; भैरवगडावरील भैरोबा हे स्थानिकांचे दैवत असल्याने हि मंडळी अनवाणी वर गेली होती. या पहिल्या लहानश्या शिडीला १०-एक पायऱ्या असतील. पुढे दुसरी मोठी शिडी लागली. ४०-एक पायऱ्यांची हि शिडी थोडी डळमळीत झाली होती.
या शिडीच्या डाव्या बाजूला एक मोठी गुहा आहे. गुहेत भरलेल्या पाण्यामुळे आत अगदी थंड वातावरण तयार झाल होत. मी थोडा वेळ आत बसून या शांततेचा आणि गरव्याचा आनंद दुपारी १२ वाजता घेतला. दुसरी शिडी चढून थोड वर गेल्यावर एक आढवी छोटी शिडी पार करून आम्ही गडावर पोहोचलो. तिथे ३ फॅमिली आपल्या पूजेत मग्न होते मग आम्ही आमची पूजा आजूबाजूच्या परिसराची डोळे भरून आटपली. निघता निघता त्या भैरोबला हात जोडले. गडावरून पुन्हा गावात आलो तेव्हा १.३० वाजले होते.
या दोन्ही गडांवरून दिसणार आजूबाजूच सह्यरूप फक्त डोळ्यातच भरून घेता येऊ शकत. कोणताही लेटेस्ट कॅमेरा ते कॅप्चर करू शकत नाही या मतावर आम्ही दोघेही एकमत होऊन डोंबिवलीत पोहोचलो तेव्हा ६.३० वाजले होते.
टीप - कालाडगड हा अवघड असून, चांगला अनुभव असेल अश्या ट्रेक्केर्सनीच तो प्रयन्त करावा.
Comments
Post a Comment